Il-Ġurnalisti huma t-tarka tiegħek

Wara l-qtil brutali tal-ġurnalista Daphne Caruana Galizia, intqal ħafna dwar ir-rwol tal-ġurnalisti f’demokrazija, dwar il-protezzjoni li jistħoqqilhom, dwar id-dmirijiet li għandhom u dwar il-libertà li għandhom igawdu, u dwar l-ambjent sikur u mhux ostili li għandhom iħossuhom qed jaħdmu fih.

U għalfejn dan kollu? Għax il-ġurnalist jiddefendik.

Int mintix Ministru… dawk jiddeċiedu dwar il-futur tiegħek u ta’ uliedek la darba jinħatru fil-kariga.

Mintix Membru Parlamentari…dawk jilleġislaw u jitkellmu f’ismek fil-Parlament.

Mintix maġistrat jew imħallef…. dawk jaqtgħu s-sentenzi skont il-liġi.

Imma l-affarijiet mhux dejjem jimxu hekk, u l-istituzzjonijiet mhux dejjem jaħdmu kif suppost. Min jiddeċiedi għalik, ġieli jiddeċiedi x’ħa jakkwista għalih. Min jilleġisla f’ismek, ġieli jkollu kunflitti biex jara kif ħa jmur aħjar hu u mhux il-pajjiż. U min jaqta’ s-sentenzi, ġieli wkoll ma mexiex kif suppost.

U waqt li f’pajjiż normali suppost ikun hemm tmexxija serja tal-Pulizija li tinvestiga kollox mingħajr kantunieri, din ukoll mhux dejjem tkun hekk.

U f’dak il-każ, int iċ-ċittadin, li darba kull ħames snin tiġi d-daqqa tiegħek u tintalab tagħżel min ser ikompli jmexxik, int li jkollok il-poter tal-pajjiż f’idejk, f’dak il-lapes u f’dik il-karta, dik id-darba f’ħames snin, kif ser tkun taf x’qed jiġri? Kif ser tkun taf min qed jilagħbek, min qed jgħaddi ż-żmien bik, min qed iwegħdek mod u jwettaq mod ieħor, jekk mhux grazzi għall-ġurnaliżmu? Speċjalment ġurnaliżmu investigattiv, u mhux ġurnaliżmu tradizzjoni li sempliċi jirrapporta dak li jgħidulu.

Forsi dipressanti l-ħsieb li int, bħala ċittadin, għalkemm sovran u liberu, tista’ titkellem biss darba kull ħames snin imbagħad tittama li f’dawk il-ħames snin min qed imexxi jara l-interessi tiegħek u mhux tiegħu.

Imma huwa aktar dipressanti l-ħsieb illi kieku mhux għal ġurnaliżmu investigattiv inti lanqas biss tkun taf b’dan, u titħalla tagħżel fil-għama. Il-ġurnalist ġenwin jinvestiga dan kollu u jinfurmak. Jipprovdilek l-għodda, imbagħad iħallik fil-libertà li tifforma opinjoni u tagħmel id-deċiżjoni tiegħek. Jpoġġik verament sovran billi jtik f’idejk il-fatti li kieku kienu jibqgħu moħbija minnek. Il-ġurnalist huwa l-uniku widna tiegħek f’soċjetà li aktar u aktar qed tipprova taħbilek. U xi drabi, biex jagħtik das-servizz, ipoġġi ħajtu għar-riskju.

Għax xi drabi l-verità hija inkonvenjent għal min jipprova joħnoqha. Imma m’għandux ikun hekk. Għax suppost fil-pajjiż hemm forzi u awtoritajiet li għandhom jaġixxu waħedhom biex jiddefenduk minn dawn l-abbużi. U l-fatt waħdu li ġurnalist ikollu jpoġġi ħajtu hu fil-periklu huwa sinjali li xi ħaġa mhix qed taħdem sew.

Ħadd aktar ma jpoġġi liċ-ċittadin qablu nnifsu, u propju għalhekk il-ġurnalist għandna nqisuh bħala t-tarka tagħna ċ-ċittadini.

Permezz tal-ġurnalist, int għandek il-lussu li ssir taf aktar dwar l-istess politikanti li tant kont taħlef fuqhom. Taraha kif taraha, l-ġurnalist jgħinek. Trid tkun għaref biżżejjed li tagħżel informazzjoni minn oħra, biex tibni l-istampa sħiħa, għax kull ġurnalist jaf ikollu perspettiva limitat jew saħansitra aġenda tiegħu, pero’ kull biċċa informazzjoni tista’ tgħinek tara l-istampa kollha.

Prova biss immaġina pajjiż bla ġurnalisti li jikxfu l-għawwar tal-mexxejja, jew li jibżgħu jinfurmawk. X’arma jkollok int, biex tiddeċiedi l-aħjar rotta għall-futur tiegħek? Min se jaqbez għalik kontra l-inġustizzji jekk il-mexxejja jkunu dawk li qed iwettquhom?

Għalhekk, il-ġurnaliżmu huwa meqjus bħala r-raba’ pilastru tad-demokrazija. Għax huwa l-għajn miftuħa fuq it-tliet pilastri l-oħra. Għax huwa l-wens li jmur bl-informazzjoni għandu min isir jaf b’ċertu affarijiet imma ma jafdax lil min jista’ jgħaddieha.

U għalhekk huwa importanti li din l-aħħar tarka tiegħek, dan l-akbar sors ta’ informazzjoni tiegħek, ikun imħares u protett, u mħolli jagħmel xogħolu b’serenità.

U għalhekk huwa importanti li dan ma jsirx biss bil-paroli u bil-liġijiet, imma anke’ bil-mod kif jaġixxu mal-ġurnalisti l-politiċi. Ma rridux naraw aktar politiċi li jinjoraw il-mistoqsijiet tal-ġurnalisti, li jitolbu l-mistoqsijiet b’email għax ikunu jridu jduru mat-tweġiba, li jagħtu daharhom lill-ġurnalisti, li saħansitra jiddemonizzawhom meta dawn jagħmlu mistoqsijiet skomdi.

Il-politiċi jridu jimxu bl-eżempju. U l-ġurnalisti għandhom ikunu mħarsa, protetti, u liberi jagħmlu xogħolhom mingħajr xkiel.

Hekk biss ngħixu f’demokrazija vera.

Dan l-artiklu deher f'In-Nazzjon tal-Erbgħa 22 ta' Novembru 2017.